دانلود تحقیق و مقاله رایگان با عنوان نگاهي به روش تدريس مبتني بر خلاقيت
سالياني است كه به خلاقيت به مثابه يكي از توانمندي هاي عالي ذهني مورد توجه قرار مي گيرد. اين موضوع مورد توجه فلاسفه ، دانشمندان علوم تجربي، و دانشمندان علوم نظري و انساني بوده است. براي گسترش دامنه بررسي خلاقيت و روشن سازي دورن داشت خلاقيت، روان شناسان، به ويژه روان شناسان حوزه آموزش و پرورش زحمات زيادي را متحمل شده اند. با اينهمه، آنچه در زمينه ي خلاقيت ارائه شده است، بيشتر در برگيرنده ي شيوه هاي پرورش خلاقيت است، و كم تر به اين امر كه چگونه مي توان مبتني بر خلاقيت عمل كرد، پرداخته شده است. در روش تدريس مبتني بر خلاقيت، تلاش بر اين است كه شيوه خلاقانه عمل كردن از سوي معلم و دانش آموز باز نموده شود. معلم بايد با استفاده از روش تدريس حاضر به گونه اي تدريس كند كه بتوان با شاخص هاي خلاقيت آن را خلاقانه ناميد. دانش آموزان هم بايد در فراگيري از راه هاي خلاقانه بهره گيرد.
روش تدريس مبتني بر خلاقيت، اندك زماني است كه مورد توجه قرار گرفته است. اوج توجه به روش تدريس مبتني بر خلاقيت پس از دهه ي 1980 بوده است. ولي بيشترين توجه به خلاقيت از حدود نيمه دوم قرن بيستم آغاز شده است. ج.پ.گيلفورد از پيشگامان پژوهش در زمينه خلاقيت بوده و – پژوهش هاي زيادي را در اين باره انجام داده است. در آغاز كار، تعاريف زيادي از سوي كسان زيادي درباره ي خلاقيت ارائه مي شد و برداشت هاي متفاوتي هم از آن در ميان بود. براي مثال، رابرت . ام . گانيه بر اين باور بود كه خلافيت گونه اي از حل مسئله است. و تعاريف زير از خلاقيت به عمل آمده است:
1. خلاقيت، سيالات، انعطاف پذيري و اصليت (بكر بودن) را شامل است.
2. خلاقيت در هم كردن عناصري متناسب و جدا از هم است كه به منظور كسب سود انجام مي گيرد.
3. خلاقيت انجام دادن كاري نو است كه از سوي گروه ها يا افرادي مورد توجه قرار مي گيرد، يا آنكه براي برآوردن نيازي استفاده مي شود.
هر كدام از تعاريف فوق را مي توان از ديدگاه هاي گوناگوني نقد كرد و يا مي توان ايراداتي به آنها وارد كرد. ولي با اندك مسامحه اي مي توان تا حدودي هر كدام از تعاريف ياد شده را پذيرفت و با بيان شرط هايي آنها را قابل استفاده كرد. در ادامه شرط هاي خلاقيت و كار خلاق مي آيد.
يكي از شرط هاي روشن و يا نسبتاً روشن خلاقيت آن است كه چيزي را كه يادگيرنده ارائه مي دهد يا معلم مي نماياند بايد ثمره كار خود وي باشد. اين شرط مبين آن نيست كه كار تكراري و طوطي وار هم بايد خلاقيت ناميد، بكله كاري متعلق به فرد است كه برآمده از انديشه خودش باشد. از اين رو، دانش آموزي كه فقط از قواعد «معلم گفته» بهره مي گيرد و تمرين مي كند كار خلاق انجام نمي شود. يا معلمي را كه صرفاً به طور صريح مايه كار خود را تقليد معلمان پيشين قرار مي دهد خلاق مي ناميم. شرط ديگر خلاقيت را مي توان «اصالت كار» در نظر آورد. اصالت كار به معني گشودن راه هاي جديد براي حل مسائل يا بررسي رخ دادها يا يادگيري واقعيت ها ، مفاهيم ، اصول و .. است . اگر يادگيرنده و معلم هر كدام به كاري كه انجام مي دهند – تدريس / يادگيري – از زاويه اي نگاه كنند كه تسهيل كننده باشد، كاري انجام داده اند كه اصيل است. يعني ، به نحوي مي توان آن كار را از مجموع كارهايي كه در اين راه صورت مي گيرد تميز داد و برجسته دانست.
از شرط هاي ديگر خلاقيت و اثر خلاقانه، هدفداري آنست. بنا به گفته ي داستايوسكي ، اينكه بگوييم انسان موجودي خلاق است، بدين معنا است كه بگوييم تقدير انسان تلاشي آگاهانه در حصول به يك هدف و اشتغال در مهندسي – يعني ساختن مداوم راه هاي نوين – است. منظور از اين گفته آنست كه هر فرد خلاق، اثري را كه مي آفريند بايد براي هدفي خاص باشد.
· كلاس درس و خلاقيت
كلاس درس كه بخش عمده اي از فعاليت تدريس و يادگيري در آن صورت مي گيرد ، نقش اساي در ايجاد زمينه براي خلاقيت دارد. فضاي عاطفي، شرايط فيزيكي، جو يادگيري، ميزان انگيزه براي آموختن و … از عوامل درون كلاسي هستند كه بر پديدآيي خلاقيت اثر گذارند. در ميان عوامل ياد شده، نقش معلم در پرورش خلاقيت انكار ناپذير است. اثر تعامل معلم در اثر كلاس از دو جنبه قابل ملاحظه است: رابطه عاطفي با دانش آموزان و رابطه آموزشي و ياددهي . ايجاد شرايط مساعد براي رشد خلاقيت مستلزم اين است كه معلم جوي صميمانه و مطمئن در كلاس درس ايجاد كند. به طوري كه دانش آموز بتوانند با احساس امنيت، عقايد و نظريان خويش را ابراز دارند. معلم پس از تأمين نياز عاطفي دانش آموزان ، مي تواند با اجراي اصول مناسب آموزشي دانش آموزان را هر چه بيشتر رهنمون گردد. نكته حائز اهميت ديگر، نوع نگرش معلم به خلاقيت و دانش آموزان خلاق است. توجه به اين كه اغلب دانش آموزان خلاق كمتر با جمع هماهنگ هستند و رفتارشان قابل پيش بيني نيست، بعضي معلمان فكر مي كنند كه آنان، دانش آموزان دردسر آفرين هستند.
«تورنس» در مطالعه اي، از بيش از هزار معلم خواست تا ويژگي هاي دانش آموزان بهتر و جالب تر را اعلام كنند. ده موردي كه براي معلمان بيشترين ارزش را داشت عبارت بود از:
1- رعايت ديگران
2- استقلال فكري
3- سخت كوشي
4- شوخ طبعي
5- كنجكاوي
6- صميميت
7- انجام دادن به هنگام كار
8- دانش (دانستن)
همچنين يادآوري مي شود كه ويژگي هايي مانند داشتن جرأت در مورد اعتقادهاي شخصي ، در قضاوت ، بي علاقگي نسبت به قبول قضاوت متصديان امور و وساير ويژگي ها، كه فرد خلاق داراست در فهرست ديده نمي شود. با توجه به اين كه ويژگي هايي مانند ابتكار و نيت، نامحدود وكنترل آن سخت است، معلمي كه اطميناني به قدرت خويش در اداره كردن ندارد، به تمرين هاي معمولي تر دركلاس مي پردازد و تا از تلاش هاي نگران كننده پرهيز كند.
· گام هاي دست يابي به خلاقيت
بي شك مجموعه تحقيقات در حوزه روان شناسي تربيتي، تدريس، روان شناسي اجتماعي، ارتباطات و … الگو بودن معلم براي دانش آموزان مورد تأييد قرار مي دهند. بنابراين ، بر اين باوريم اگر مي خواهيم دانش آموزاني خلاق داشته باشيم بايد معلماني خلاق بود. پس در حرفه معلمي ، خودسازي خلاقيتي مقدم بر خلاق سازي يادگيرندگان است. در اين قسمت توصيه هايي را براي پرورش خلاقيت شخصي ارائه مي دهيم.
براي دست يابي به تفكر خلاق و خلاقيت، هر روز لحظاتي را به تنهايي و در خلوت به تفكر خلاق بپردازيد. موفقيت شما در رسيدن به تفكر خلاق بستگي به نحوه ي بهره گيري ذهنتان دارد. شما بايد بتوانيد ذهن خود را براي خلاقيت آسوده، نگهداريد. زماني را براي تفكر خلاق در نظر بگيريد، و به طور مرتب برنامه خود را پي گيري كنيد. بدين ترتيب مي توانيد روزانه اقدامات زير را انجام دهيد:
1- به يادداشت هاي خود مراجعه كنيد تا شايد در رابطه با مشكل امروز خود، به نكته ي مفيدي دست يابيد.
2- از همه يادداشت ها، فهرست ها، كاتالوگ ها و … استفاده كنيد؛ با فراهم آوري مجموعه اي جامع واقعيت ها و اطلاعات در يك زمينه خاص، ذهن شما براي تحليل و تفكر فعال تر مي شود.
3- در زمان ها و اوقاتي كه براي تفكر خلاق درنظر آورده ايد به انديشه ورزي بپردازيد. و در پي پيدا كردن حال و حوصله نباشيد و منتظر نباشيد كه راه حل درستي به يك باره به شما الهام خواهد شد. مطابق برنامه به تفكر بپردازيد و به ياد داشته باشيد كه موفقيت شما در عمل به برنامه تنظيمي است.
4- اگر در يك روز نتوانستيد به تفكر خلاق درباره ي مسايل خود بپردازديد، تسليم نشويد. در چنين مواقعي پياده روي كنيد، قدم بزنيد يا كار ديگري انجام دهيد كه نياز به فكر كردن نداشته باشد . پس از انجام اين فعاليت ها، مجدداً درباره ي راه حل مشكل خود يا درباره ي طرح جديد براي كار به تفكر خلاق بپردازيد. پي گيري اين عمل شما را در دست يابي به راه حل خلاقانه ياري خواهد كرد.
5- در هر يك از جلساتي روزانه براي تفكر خلاق تخصيص داده ايد، هر بار يك سؤال مشخص طرح كنيد. سپس، تلاش كنيد انديشه هاي مهم را به ايده هاي روشن تبديل كنيد. به فكر باشيد كه مسئله را دقيق تر و عيني تر سازيد. زيرا مسائل دقيق و عيني راه حل هاي عيني و دور از ابهام مي طلبند.
6- براي رسيدن به جواب و پيدا كردن راه حل ها براي خودتان محدوده زماني در نظر بگيريد.
7- تا آنجا كه مي توانيد راه حل هاي بيشتري را براي مشكل خود به ذهن آوريد و سپس اين راه حل ها را يادداشت كنيد.
8- راه حل هاي گوناگوني را كه انديشيده ايد با هم ادغام كنيد تا راه حل هاي اساسي تري بيابيد.
9- وقتي به حل مشكل فكر مي كنيد اجازه دهيد هر راه حل كه به ذهنتان مي رسد، ظهور يابد و شما آن را يادداشت كنيد. وقتي در حال انديشه سازي يا توليد ايده و راه حل هستيد به هيچ وجه به قضاوت و داوري نپردازيد.
10- براي حل مشكل مورد نظر خود، ابتدا همه واقعيت هاي مثبت مرتبط با آن را جمع آوري كنيد، سپس اطلاعاتي را كه در مقدمات كار، گرد آورده ايد به آن اضافه كنيد و در نهايت تخيل خود را كار گيريد تا در انتظار نتايج شگرف آن باشيد.
11- واقعي احساس كرديد به قدر كافي اطلاعات مناسب گردآوري كرده ايد، مي توانيد به ارزشيابي بپردازيد. وقتي به اين مرحله رسيديد، اطمينان داشته باشيد كه به مرحله ارزشيابي يا مرحله ي چهارم از تفكرخلاق دست يافته ايد. با نقد و داوري راه حل هاي كارساز و اثر گذار را برگزينيد و باقي راه حل ها را حفظ كنيد.
12- اگر نسبت به ارزش برنامه يا انديشه هاي خود اطمينان كافي نداريد، از ديگران بخواهيد در نقد و ارزشيابي آنها به شما ياري كنند. از اين طريق هم مي توانيد برنامه ي كار تفكر خلاق خود را مورد ارزشيابي و قضاوت قرار دهيد.
· بيست اصل توسعه و پرورش خلاقيت دانش آموزان
«تورنس» بيست اصل براي توسعه تفكر خلاق از طريق تجارب مدرسه ارائه مي دهد:
1- تفكر خلاق را با ارزش بدانيد.
هر مربي درهر دوره بايد به عقايد جديدي كه كودكان و نوجوانان طرح مي كنند، توجه داشته باشد و اين افراد را تشويق كند كه استعداد خلاق خود را گسترش دهند. هر مربي بايد به اين مسئله بيش از آموزش اطلاعات اهميت دهد ، زيرا تفكر خلاق در كسب اطلاعات جايگاه مهمي دارد. طبيعي است كه اگر به تفكر خلاق اهميت داده شود، بچه ها به طرف آن كشيده مي شوند. اگر انتظار داريم، خلاقيت گسترش يابدف بايد ياد بگيريم كه آن را با ارزش بدانيم.
2- بچه ها را نسبت به محرك هاي محيطي حساس تر كنيم.
تقريباً در همه مطالعات اخير در مورد افراد بسيار خلاق در رشته هاي گوناگون ، بر اهميت حساسيت به انواع محرك هاي محيطي تأكيد نشده است. نوع حساسيت ، نيازها در روحيات انساني و مانند آن حساس باشد. در حالي كه نياز به حساسيت مانند حساسيت به پديده هاي شيميايي نيست. اما يك شيمي دان خلاق به حساسيت زيادي نسبت به پديده هاي شيميايي نيازمند است. ولي لازم نيست به پديده هاي اجتماعي، حداقل در حوزه اي كه مربوط به تحقيقات شيمي است بپردازد . بنابراين، لازم است بچه ها را بر طبقه وسيعي از محرك هاي محيطي حساس تر كنيم.
3- دست كاري اشيا و عقايد را تشويق كنيد.
بچه ها اغلب مايل اند به دست كاري و بررسي اشيا بپردازند كه لازمه كنجكاوي آن هاست. مطالعات ما در تفكر خلاق در دانش آموزان دبستاني نشان داد بين درجه دستكاري و كيفيت و كميت پاسخ هاي ابتكاري همبستگي زيادي وجود دارد.
4- چگونگي آزمايش منظم عقايد را ياد بدهيد.
يكي از اهداف كاملاً پذيرفته شده تربيتي اين است كه به بچه ها ، آزمون واقعيت ها را آموزش بدهيم تا تصويري واقعي از دنيايي كه در آن زندگي مي كنند، به دست آورند. معلمان بايد از كلاسهاي ابتدايي شروع كنند و به بچه هايشان نشان دهند كه چگونه براي مشخص كردن مسئله، هر پيشنهاد را به طور منظم مي آزمايند.
براي مثال ، براي يك مسئله، معلم يا دانش آموزان راه هاي گوناگوني را كه ممكن است مسئله حل شود، مشخص، سپس دانش آموزان را تشويق مي كنند كه راه هاي متفاوتي بيابند. بعد از تلاش براي يافتن راه هاي متفاوت ، به آنها اجازه مي دهند كه راجع به بهترين راه تصميم بگيرند. به عقيده من اين روش از سطوح پايين، حداقل از كلاس سوم قابل اجرا است.
5- تحمل عقايد تازه را افزايش دهيد.
يكي از مهمترين عيوب نظام تربيتي امروز، تأكيد بسيار بر برقراري هنجارهاي رفتاري است تا توليد كارهاي تازه و اصيل (ابتكاري) حتي بعضي معلمان ، دانش آموزي را كه جواب تازه و اصيلي ( ابتكاري) داده، كه بر خلاف انتظار است، اذيت مي كنند. در حالي كه مربيان بايد عقايد تازه افراد خلاق را حمايت و بچه ها را به اين عمل تشويق كنند.
6- از تحميل يك الگوي خاص اجتناب كنيد.
آزادي، يك اصل اساسي در كار خلاق است. راه هاي زيادي براي انجام دادن كارها وجود دارد. بنابراين، مقيد كردن افراد به تبعيت از يك الگوي خاص، آثار منفي به بار مي آورد.
7- دركلاس جوي خلاق ايجاد كنيد.
كلاسي داراي جو خلاق است كه فضاي آزاد داشته باشد. لازمه اين امر فقدان ترس و احساس امنيت است. براي ايجاد تفكر خلاق در بچه ها، ايجاد گروه هاي كلاسي نقش موثري دارد و بچه هاي گروه با شركت در ايجاد افكار خلاق ، احساس لذت و رضايت مي كنند.
8- به كودك ياد بدهيد تفكر خلاق خود را ارزشمند بداند.
بچه ها بايد ياد بگيرند به عقايد خود اهميت بدهند. يك روش اين است كه عادت كنند افكارشان را يادداشت كنند. تهيه يك دفتر مخصوص براي اين امر مفيد است. غالباً ما بسياري از انديشه هاي خوب را از دست مي دهيم. چون آن ها را فراموش مي كنيم. پس بهتر است افكارمان را روي كاغذ بنويسيم و حتي اگر در ارزش انديشه اي ترديد داشته باشيم، بهتر است آن را ثبت كنيم زيرا ممكن است در زماني ديگر مورد بررسي ، انتقاد و تغيير قرار گيرد يا انديشه ي مهم ديگري را در ما برانگيزد.
9- مهارت هايي به منظور اجتناب از بدآموزي همسالان آموزش دهيم.
گاهي بچه ها خلاق ويژگي هايي دارند كه آثار نامطلوبي بر دانش آموزان مي گذارند. مانند مستقل عمل كردن، نداشتن هماهنگي و اعتنا نكردن به جمع و اهداف گروهي . مربيان بايد مهارت هاي لازم براي شناخت احساسات ديگران را به آنان بياموزند و اجازه دهند به تنهايي كار كنند، اما نه آنگونه كه خود را از جمع جدا سازند.
10- اطلاعات لازم راجع به فرايند خلاقيت را ارائه دهيم.
كودكان را با فرايند خلاقيت آشنا وبرنامه هاي آموزش خلاقيت را تمرين كنيم.
11- احساس ضعف در برابر شاهكارها را دور كنيد.
احساس ضعف در برابر شاهكارها مانع رشد استعداد خلاق مي شود. اگر معلم وقت بگذارد و جزئيات روشي را كه هنرمند يا نويسنده از آن استفاده مي كند، براي دانش آموز توضيح دهد، اين احساسات ضعف كاهش مي يابد. هنگامي كه دانش آموز مي فهمد يك شاهكار چه مراحلي را طي كرده است، ديگر آن را ماوراي قدرت خويش نمي بيند.
12- يادگيري خودانگيز را تشويق و ارزشيابي كنيد.
كنجكاوي بچه ها سبب خودانگيزي آنها مي گردد و معلمان و والدين مي توانند آن را زنده نگه دارند. سازمان بندي زياد برنامه درسي مانع خودانگيزي مي شود كه عامل مهمي در ايجاد خلاقيت است.
چگونگي ارزشيابي نيز درخودانگيزي داراي اهميت است. اگر حفظ كردن جزئيات را ارزشيابي كنيم، دانش آموزان به حفظ مطالب مي پردازند. اما اگر ارزشيابي بر اساس توانايي تكميل و كاربرد اصول باشد، تلاش خواهند كرد چنين كنند.
13- خاري در پا ايجاد كنيد.
يعني توجه آنان را به يافته هاي بحث برانگيز جلب كنيد. «نورشارپ» عقيده دارد كسي متفكر خلاق نمي شود مگر آن كه به طور مداوم خاري در پا داشته باشد. بنا بر نظر او، فردي كه زودرنج است، نمي تواند خلاق باشد. فردي كه داراي تفكر خلاق است، دائماً با مشكلات دست و پنجه نرم مي كند، به ان فكر مي انديشد، تحليل مي كند و در نهايت، راه هاي گوناگوني را از طريق شواهد تجربي و آزمايش مي سنجد. معلمان مي توانند در تمام سطوح خارهايي در پا ايجاد كنند. در مدارس ابتدايي ، مي توانند انگيزه بچه ها را با طرح سؤال و كمك به آنها براي يافتن جواب حفظ كنند.
14- براي تفكر خلاق ضرورت هايي ايجاد كنيد.
معلمان مي توانند فرصت هايي ايجاد كنند تا دانش آموزان به تفكر خلاق بپردازند . مانند استفاده از مسائلي كه تا حدي مشكل باشد و به راحتي به جواب نرسد.
15- موقعيت هايي براي فعاليت و فرصت هايي براي آرامش ايجاد كنيد.
تقسيم اوقات به فعال و آرام در ايجاد انديشه هاي تازه مهم است. انديشه هاي مهم براي بعضي افراد ناگهاني و هنگام انواع فعاليت هاي متنوع پيش مي آيد. تاريخ نشان دادن كه گاهي ابداعات و اكتشافات در دوره هاي آرامش و سكوت به وجود آمده است. معلم مي تواند به بچه ها كمك كند تا در روز، اوقاتي سكوت و آرامش داشته باشند و تمام وقت در گروه نمانند.
16- براي رسيدن به عقايد، منابع قابل دسترس فراهم كنيد.
واضح است براي اين كه بچه ها به عقايد ديگران پي ببرند، بايد به منابع دسترسي داشته باشند. اما مدارس نمي توانند همه منابع لازم را در اختيار بچه ها قرار دهند. پس لازم است آنها را آموزش دهند تا كمبودها را خلاقانه بپذيرند. منظور از پذيرش خلاقانه اين است كه فرد تلاش كند براي رسيدن به هدف، حداكثر بهره را از منابع دسترسي ببرد.
17- عادت رسيدن به كاربرد كامل عقايد را تشويق كنيد.
غالباً افرادي كه به مضامين كامل عقايد نمي پردازند، نمي توانند به كشف مهمي نايل آيند. زيرا به اندازه ي كافي براي رسيدن به نتايج منطقي به مغزشان فشار نمي آورند. بايد به بچه ها آموخت گاهي نياز است روزها، هفته ها و ماه ها، يك مطلب را تا به دست آوردن شواهد كامل دنبال كنند.
18- انتقاد سازنده را گسترش دهيد و فقط انتقاد كردن را آموزش ندهيد.
با هر موضوعي كه تدريس مي شود، فرصت هايي براي تقويت و توسعه عادت و مهارت انتقاد سازنده به وجود آوريد.
19- كسب شناخت در رشته هاي گوناگون را تقويت كنيد.
شناخت رشته تخصصي، در ايجاد عقايد بنيادي مفيد است. بسياري از عقايد و روش هايي كه در يك رشته طرح مي شود، از رشته ي تخصصي ديگري گرفته شده است و در آن رشته به كار مي رود.
20- معلماني با روح حادثه جويي باشيد.
بچه هاي بسيار خلاق روحيه حادثه جوي دارند و معلماني كه به اين روحيه توجه دارند، به گسترش آن كمك مي كنند. معلماني كه خود روحيه حادثه جويي دارند، اين روحيه را در دانش آموزانشان تقويت مي كنند و در خلاق تر شدن آن ها تأثير دارند.
· مراحل نخصت روش تدريس مبتني بر خلاقيت
o مرحله نخست : ارائه ي مسئله
منظور از ارائه ي مسئله، تعيين وظيفه اي است كه بايد انجام شود. براي انجام دادن مطلوب وظيفه يا حل مسئله به نحوي اثر گذار الزامي مي نمايد. وظيفه يا مسئله را از جنبه هاي گوناگون بررسي مي كنيم تا نوع وظيفه يا مسئله خود را به روشني عيان كند. براي موفقيت بيشتر در اين زمينه بايد از حافظه، استدلال ، مهارت هاي ذهني يا عقلاني و … بهره گرفت. گردآوري اطلاعات و واقعيت هاي مربوط به مسئله و تحليل آنها هم به تعريف و روشن سازي وظيفه و مسئله كمك مي كند.
o مرحله دوم: راه حل يابي
در مرحله حاضر تلاش مي شود به دانش آموزان ياري گردد تا راه حل هاي مورد نظرشان را اعلام كنند. معلم بايد سعي كند تا دانش آموزان راه حل هاي متفاوتي را براي حل مسئله پيشنهاد دهد. وجود راه حل هايي سبب مي شود امكان گزينش راه حل مطلوب حاصل شود. بهتر است، به دانش آموزان بگوييم راه حل هاي مورد نظرشان را آن گونه كه ذهنشان مي رسد در دفتر چه خود يادداشت كنند، تا امكان قضاوت درباره ي آنها وجود داشته باشد.
o مرحله سوم: گزينش و كاربست
در اين مرحله ، معلم تلاش مي كند دانش آموزان را وادار كند تا از ميان انواعي از راه حل هايي كه در نظر گرفته اند بهترين راه حل را براي حل مسئله برگزيند. به اين منظور، مي توانيم از دانش آموزان بخواهيم به دفتر يا برگه كار خود مراجعه كنند و راه حل هاي نوشته شده را بررسي و غربال كنند تا آنكه راه مطلوب حل مسئله روشن شود. پس از گزينش راه حل مناسب بايد آن را به كار بست. براي كمك به همبستگي كلاسي مي توان ايده هاي دانش آموزان يا راه حل هاي آنان را خوانده و از دانش آموزان خواست بر اساس بهترين ايده به حل مسئله مبادرت ورزند. هر دانش آموز مي تواند ايده يا راه حلي كه مطلوب مي انگارد انتخاب كند.
o مرحله چهارم: ارزشيابي
در اين مرحله از مجموعه عمليات انجام گرفته ، ارزشيابي مي شود. با ارزشيابي از عمليات دو گونه تصميم مي توانيم بگيريم يا عمليات را مطلوب مي انگاريم يا آنها را نامطلوب مي دانيم. برابر تصميم اتخاذ شده، فعاليت هايي هم صورت مي گيرد. يكي از فعاليت ها متوقف كردن عمليات است و ديگري پي گيري فعاليت ها و اصلاح فرآيند كار است. با توجه به محدود بودن زمان كلاس هاي درس، مطلوب است ارزشيابي از فرآيند و مجموعه ها به عهده معلم باشد.
منابع فارسي
1. بارو، ر.و.ودز. در آمدي بر فلسفه آموزش و پرورش ، ترجمه ي فاطمه زيبا كلام، تهران: دانشگاه تهران ، 1376
2. ترزا، شكوفائي خلاقيت كودكان، ترجمه حسن قاسم زاده و پروين عظيمي ، تهران نشر دنياي نو، 1375
3. حسيني ، افضل السادات ، چگونگي ايجاد پرورش خلاقيت در دانش اموزان (قسمت دوم)، رشد معلم، 1376 ، شماره 5، صص 46-47
4. شعاري نژاد، علي اكبر، فرهنگ علوم رفتاري ، تهران، امير كبير، 1364
منابع انگليسي:
1. Chaffee, J., Christine, M., & Stout, B.(1999). Critical thinking, thoughtful writing,Boston:
Houghton Mifflin Company.
2.Guilford, J.P.(1959) Three faces of intellect, American psychologist, 14 , 469-479
3. Mendick, S.A,(1962) The associative basis of the creative process. Psyclogical Riview, 69, 220 – 232.
4. Proctor. T. (1998). “Idea processing support systems”, Management Descision, Vol 36.2, 111-113
5. Reber, A .(1985) Dictionary of Psychology,New York: McGrow-Hiss Book Comapany.
مطالب مرتبط